Podejmowanie decyzji i dorastanie
Właściwe non stop podejmujesz decyzje: co zjesz, w co się ubierzesz, co zrobisz dziś wieczorem itd. Przy podejmowaniu podobnych codziennych decyzji pewnie nie zastanawiasz się zbyt długo.
Inaczej dzieje się, kiedy trzeba podjąć decyzję, która może mieć wpływ na twoje dalsze życie. Do takich należy np. wybór szkoły.
Każda poważniejsza decyzja pochłania czas, uwagę i wywołuje pewne emocje. To naturalne.
Kiedy dorastasz, podejmowanie decyzji może być trudne
- Dorastanie to czas, kiedy ważni są dla ciebie koledzy i koleżanki oraz ich zdanie na twój temat. Możesz łatwiej ulegać ich wpływowi i decydować się na coś, na co nie masz ochoty z obawy przed ich odrzuceniem lub dlatego, że chcesz komuś z nich zaimponować.
- Rodzice są dla ciebie bardzo ważni, ale relacje z nimi bywają skomplikowane. Możesz z jednej strony zgadzać się z ich opinią, ale z drugiej – pragniesz zrobić coś zupełnie przeciwnego, żeby poczuć swoją niezależność lub po prostu zrobić coś po swojemu bez względu na to, co o tym myślą rodzice.
- Nie masz jeszcze wielu doświadczeń życiowych, co sprawia, że podejmując decyzje, możesz nie przewidzieć wszystkich ich konsekwencji. Możesz nie wziąć po prostu wielu spraw pod uwagę, bo nie byłeś/byłaś wcześniej w takiej sytuacji.
- Pod wpływem emocji, impulsu, presji otoczenia możesz nie zdążyć „na chłodno” przemyśleć swojej decyzji i zrobić coś, co może zagrażać tobie i twojemu życiu, np. wsiąść do samochodu prowadzonego przez osobę nietrzeźwą.
- Czasami możesz czuć, że nie masz innego wyjścia z sytuacji. Myślisz, że jesteś zmuszony podjąć jakieś działanie, bo inaczej stracisz dobrą reputację, szacunek lub pozycję w grupie. To rodzaj presji wewnętrznej i pułapka, w którą wpadamy pod wpływem silnych emocji.
- Pod wpływem presji możesz uważać, że musisz szybko coś postanowić, dokonać wyboru. A to wcale nie musi być prawda. Jeżeli ta decyzja lub wybór ma mieć wpływ na twoje życie, zdrowie, ważne dla ciebie relacje lub sprawy, to potrzebujesz czasu i namysłu.
- Czasami możesz nie wiedzieć, co czujesz w związku z daną sytuacją, na czym ci zależy i czego tak naprawdę chcesz. To naturalne. Podczas podejmowania decyzji może ci być trudno rozeznać się w swoich emocjach i pragnieniach.
Co pomaga?
W podejmowaniu decyzji potrzebne są czas i refleksja. One pozwolą ci zastanowić się nad tym, co jest dla ciebie ważne, ostudzą emocje. Emocje czasem pomagają w podejmowaniu decyzji, a czasami szkodzą. Im są silniejsze, tym bardziej mogą ten proces zakłócać. Jeśli jesteś pod wpływem silnej emocji, która utrudnia ci racjonalne myślenie, to w takiej sytuacji potrzebna jest chwila na refleksję. To dobry moment, żeby również zebrać informacje o możliwych rozwiązaniach i ich skutkach, a także poznać inne punkty widzenia.
- Zastanów się, co czujesz w związku z daną sytuacją. Dlaczego to rozwiązanie wzbudza w tobie ulgę, radość, ekscytację, a inne – złość, smutek czy lęk? Co to mówi o tej sytuacji i o tobie?
- Nazwij to, na czym ci naprawdę zależy i co jest dla ciebie ważne. Jaki jest twój cel i czy dana decyzja pomoże ci w jego osiągnięciu?
- Sprawdź, jakie są opcje do wyboru. Co możesz zyskasz/stracić, jakie są zalety i wady danej decyzji?
- Jeżeli masz taką możliwość, porozmawiaj o swoim dylemacie z kimś, do kogo masz zaufanie. Poznanie innych punktów widzenia jest zwykle pomocne, bo pozwala zobaczyć coś, czego sami nie bierzemy pod uwagę, a może się okazać bardzo ważne.
- Pomyśl, kto może ci pomóc, jeżeli coś nie pójdzie po twojej myśli. Pewność siebie jest bardzo pomocna w różnych sytuacjach, ale jeżeli jesteś zbyt pewny/pewna siebie i nie weźmiesz tego pod uwagę, to coś może wymknąć się spod kontroli albo coś ci nie wyjdzie. Wtedy narażasz się na duże rozczarowanie i ewentualne problemy.
- Zastanów się, czy to, na co się zdecydujesz, jest w porządku wobec innych, czy jest dla ciebie i innych bezpieczne.
Podejmowanie decyzji to całkiem spore wyzwanie dla twojej niezależności i samodzielności. Nie zawsze i wszędzie dokonasz właściwego wyboru. To normalne. Najważniejsze jest to, abyś wyciągnął dla siebie z tego wnioski na przyszłość. Porażki czy niepowodzenia potrafią również dużo nauczyć. Dobrze jest swoje decyzje poddawać ocenie. Bez względu na ich efekt, warto zadać sobie następujące pytania:
- Czego mnie ta decyzja nauczyła?
- Co następnym razem mogę zrobić lepiej?
- Co pomagało mi, a co przeszkadzało w podejmowaniu decyzji?
Podobne wpisy
Jak radzić sobie z presją?
Presja społeczna to nacisk wywierany na kogoś w określonym celu. Zazwyczaj ma na celu zmuszenie kogoś do podjęcia działania lub decyzji, które nie są zgodne z jego przekonaniami, wartościami i tym, czego sama/sam chce.
Jak poradzić sobie z agresją?
Choć z przejawami agresji możemy stykać się na co dzień, to nie zawsze potrafimy ją rozpoznać i nazwać. Zwykle nie myślimy o przykrych komentarzach czy o odrzuceniu kogoś przez grupę jako o agresji. A jednak tak jest.
Jak rozwijać w sobie asertywność?
Asertywność jest ważną i potrzebną umiejętnością. Warto jednak wiedzieć, że asertywność nie sprowadza się do jedynie do sztuki mówienia „nie”.
Jak możesz poradzić sobie z własną złością i agresją? Model radzenia sobie
Dobra wiadomość jest taka, że z agresją można sobie poradzić. Zacznijmy od tego, że zwykle wyzwala ją złość.