Podejmowanie decyzji i dorastanie

Inaczej dzieje się, kiedy trzeba podjąć decyzję, która może mieć wpływ na twoje dalsze życie. Do takich należy np. wybór szkoły.

Każda poważniejsza decyzja pochłania czas, uwagę i wywołuje pewne emocje. To naturalne.

Kiedy dorastasz, podejmowanie decyzji może być trudne

• Dorastanie to czas, kiedy ważni są dla ciebie koledzy i koleżanki oraz ich zdanie na twój temat. Możesz łatwiej ulegać ich wpływowi i decydować się na coś, na co nie masz ochoty z obawy przed ich odrzuceniem lub dlatego, że chcesz komuś z nich zaimponować.
• Rodzice są dla ciebie bardzo ważni, ale relacje z nimi bywają skomplikowane. Możesz z jednej strony zgadzać się z ich opinią, ale z drugiej – pragniesz zrobić coś zupełnie przeciwnego, żeby poczuć swoją niezależność lub po prostu zrobić coś po swojemu bez względu na to, co o tym myślą rodzice.
• Nie masz jeszcze wielu doświadczeń życiowych, co sprawia, że podejmując decyzje, możesz nie przewidzieć wszystkich ich konsekwencji. Możesz nie wziąć po prostu wielu spraw pod uwagę, bo nie byłeś/byłaś wcześniej w takiej sytuacji.
• Pod wpływem emocji, impulsu, presji otoczenia możesz nie zdążyć „na chłodno” przemyśleć swojej decyzji i zrobić coś, co może zagrażać tobie i twojemu życiu, np. wsiąść do samochodu prowadzonego przez osobę nietrzeźwą.
• Czasami możesz czuć, że nie masz innego wyjścia z sytuacji. Myślisz, że jesteś zmuszony podjąć jakieś działanie, bo inaczej stracisz dobrą reputację, szacunek lub pozycję w grupie. To rodzaj presji wewnętrznej i pułapka, w którą wpadamy pod wpływem silnych emocji.
• Pod wpływem presji możesz uważać, że musisz szybko coś postanowić, dokonać wyboru. A to wcale nie musi być prawda. Jeżeli ta decyzja lub wybór ma mieć wpływ na twoje życie, zdrowie, ważne dla ciebie relacje lub sprawy, to potrzebujesz czasu i namysłu.
• Czasami możesz nie wiedzieć, co czujesz w związku z daną sytuacją, na czym ci zależy i czego tak naprawdę chcesz. To naturalne. Podczas podejmowania decyzji może ci być trudno rozeznać się w swoich emocjach i pragnieniach.

Co pomaga?

W podejmowaniu decyzji potrzebne są czas i refleksja. One pozwolą ci zastanowić się nad tym, co jest dla ciebie ważne, ostudzą emocje. Emocje czasem pomagają w podejmowaniu decyzji, a czasami szkodzą. Im są silniejsze, tym bardziej mogą ten proces zakłócać. Jeśli jesteś pod wpływem silnej emocji, która utrudnia ci racjonalne myślenie, to w takiej sytuacji potrzebna jest chwila na refleksję. To dobry moment, żeby również zebrać informacje o możliwych rozwiązaniach i ich skutkach, a także poznać inne punkty widzenia.

• Zastanów się, co czujesz w związku z daną sytuacją. Dlaczego to rozwiązanie wzbudza w tobie ulgę, radość, ekscytację, a inne – złość, smutek czy lęk? Co to mówi o tej sytuacji i o tobie?
• Nazwij to, na czym ci naprawdę zależy i co jest dla ciebie ważne. Jaki jest twój cel i czy dana decyzja pomoże ci w jego osiągnięciu?
• Sprawdź, jakie są opcje do wyboru. Co możesz zyskasz/stracić, jakie są zalety i wady danej decyzji?
• Jeżeli masz taką możliwość, porozmawiaj o swoim dylemacie z kimś, do kogo masz zaufanie. Poznanie innych punktów widzenia jest zwykle pomocne, bo pozwala zobaczyć coś, czego sami nie bierzemy pod uwagę, a może się okazać bardzo ważne.
• Pomyśl, kto może ci pomóc, jeżeli coś nie pójdzie po twojej myśli. Pewność siebie jest bardzo pomocna w różnych sytuacjach, ale jeżeli jesteś zbyt pewny/pewna siebie i nie weźmiesz tego pod uwagę, to coś może wymknąć się spod kontroli albo coś ci nie wyjdzie. Wtedy narażasz się na duże rozczarowanie i ewentualne problemy.
• Zastanów się, czy to, na co się zdecydujesz, jest w porządku wobec innych, czy jest dla ciebie i innych bezpieczne.

Podejmowanie decyzji to całkiem spore wyzwanie dla twojej niezależności i samodzielności. Nie zawsze i wszędzie dokonasz właściwego wyboru. To normalne. Najważniejsze jest to, abyś wyciągnął dla siebie z tego wnioski na przyszłość. Porażki czy niepowodzenia potrafią również dużo nauczyć. Dobrze jest swoje decyzje poddawać ocenie. Bez względu na ich efekt, warto zadać sobie następujące pytania:

• Czego mnie ta decyzja nauczyła?
• Co następnym razem mogę zrobić lepiej?
• Co pomagało mi, a co przeszkadzało w podejmowaniu decyzji?