Jak pracować nad samooceną?

Nasza samoocena ma dwa źródła: wewnętrzne i zewnętrzne. To wewnętrzne jest kształtowane na podstawie naszych doświadczeń – tego, jak poradziliśmy sobie w różnych życiowych sytuacjach, jaki mamy stosunek do własnych porażek i sukcesów. Zewnętrzne źródło to opinie i oceny innych osób na nasz temat. Nie są to jedynie opinie, które usłyszeliśmy lub przeczytaliśmy jako skierowane bezpośrednio do nas. Jest to także wynik porównywania się z innymi osobami, które widzimy w social mediach, telewizji czy na billboardach. Jak nie dać się zwariować i pracować nad swoją samooceną na co dzień?

Nie porównuj się z osobami, które widzisz w Internecie

W Internecie zalewa nas masa informacji o tym, jak powinniśmy wyglądać, ubierać się, a nawet zachowywać. Influencerzy i reklamy przedstawiają pewien wzorzec urody i stylizacji. Ale ta próba dostosowania nie podniesie twojej samooceny – bo to ty decydujesz, co jest dla ciebie celem i sukcesem, a nad czym musisz jeszcze popracować. Nie można porównywać się do osób, które mają inną historię niż ty, inne warunki rozwoju. Poza tym nigdy nie wiesz, co się kryje za uśmiechniętą twarzą na zdjęciu.

Małe osiągnięcia na drodze do celu

Lubimy stawiać sobie wielkie cele i planować ich błyskawiczne osiągnięcie. Ale sukcesy wymagają czasu i pracy – tak jest absolutnie ze wszystkim i trzeba się z tym pogodzić. Wymagają również wytrwałości, bo po drodze nie wszystko musi się układać po naszej myśli. Porażki, niepowodzenia, zwątpienia czy zmęczenie też są częścią realizacji celów. Mogą przybliżać nas do sukcesu, jeśli potrafimy wyciągać z nich wnioski i uczyć się. W taki sposób budujemy swój kapitał wewnętrzny i hartujemy się psychicznie. Umiejętności rozwijamy stopniowo i tak samo jest z pracą nad samooceną – dlatego ważne jest docenianie i zauważanie tego, co się nam udaje. To sprawia, że odważniej podejmujemy kolejne kroki. Z czasem wyzwania mogą stawać się coraz większe, ale dzięki doświadczeniom wzmacniamy w sobie przekonanie, że damy sobie radę. To jest poczucie sprawczości, które daje nam siłę i wiarę we własne możliwości, a więc znacznie podnosi samoocenę. To przekonanie, że nawet jeśli nie umiemy teraz czegoś zrobić, to z dużym prawdopodobieństwem zdołamy się tego nauczyć.

Nie wszystkie rady są warte wysłuchania

Porównujemy się z innymi ludźmi, ważne są dla nas ich opinie i uwagi. To zupełnie normalne. Ale dobrze jest wiedzieć, które „dobre rady” faktycznie mają służyć naszemu dobru, a które wynikają z gorszego humoru osoby je udzielającej. Zdarza się, że niektórzy próbują poprawić własną samoocenę sprawiając, że inni czują się gorzej. Robią to przez złośliwe uwagi, także pod przykrywką troski. Zwykle tego rodzaju krytyka bazuje na ocenie typu „Jesteś za słaby, nie dasz rady”, „To nie dla ciebie”, „Okropnie ci w tym”. Czasami przybiera to postać żartów i wyśmiewania. Osoba, która śmieje się z naszych zamiarów, być może sama nie wie, co chce w życiu osiągnąć, przez co skupia się na blokowaniu innych. Istnieje również krytyka konstruktywna. Czasami potrzebujemy usłyszeć coś krytycznego, żeby móc się zastanowić nad sobą i coś zmienić, żeby zrobić coś lepiej. Taką krytykę poznajemy po tym, że ktoś zaczyna od powiedzenia o tym, jak odbiera daną rzecz i przedstawia lub sugeruje rozwiązanie, np. „Wiesz, zaskoczyło mnie to, że chcesz wziąć udział w tym konkursie. Może powinnaś więcej czasu poświęcić na dobre przygotowanie się do konkursu?”.

Wewnątrzsterowność

Będziesz naprawdę zadowolony, gdy zrobisz to, co dla CIEBIE jest ważne. Wewnątrzsterowność to właśnie umiejętność świadomego i samodzielnego podejmowania decyzji w kwestii swojego życia. To znaczy, że choć imponowanie kolegom przynosi chwilowe zadowolenie z siebie, nie jest ono równoznaczne z budowaniem wysokiej samooceny. Jeśli zrobiłeś coś „na siłę” lub wbrew sobie, to prędzej czy później skończy się niepowodzeniem. Załóżmy, że ważne jest dla ciebie, aby regularnie chodzić na treningi, a zamiast tego drugi dzień z rzędu dajesz się namówić na piwo lub grę na PlayStation. Trzeciego dnia możesz tego mocno żałować. Codziennie podejmowane decyzje składają się na to, kim jesteśmy – jeśli zbliżają nas do stania się osobą, którą chcemy być, nasza samoocena szybuje w górę. Dlatego postępowanie w zgodzie ze swoimi wartościami i celami w życiu ma podstawowe znaczenie w budowaniu własnej samooceny.

Zdarzają się gorsze dni!

Wszyscy jesteśmy ludźmi. Dlatego trzeba dać sobie przestrzeń na gorsze dni, bo zdarzają się one każdemu. Co odróżnia osoby z wysoką samooceną od tych, które nie czują się ze sobą najlepiej? Takie osoby nie zniechęcają się jednorazową porażką. Powiedzmy, że nie przygotowałeś się na sprawdzian w szkole i go oblałeś. Czy to małe potknięcie oznacza koniec świata? Zastanów się, co było przyczyną. Jeśli miałeś akurat gorszy dzień i dużo stresu, to nauka mogła zejść na drugi plan. Postaraj się jednak go poprawić. Jeśli nie spróbujesz, to faktycznie będzie kiepsko. Ale liczy się suma decyzji podejmowanych na przestrzeni dni, tygodni, miesięcy i lat. Jeśli na każde osiem dobrych decyzji, które zbliżają cię do celu, przypada jedna, która cię od niego oddala, nadal masz bardzo dobry wynik. Nie załamuj się i miej dla siebie trochę wyrozumiałości, a tylko na tym skorzystasz.